Өвөрхангай аймгийн гадаргын усны чанарын 2021 оны 7 дугаар сарын тойм

Өвөрхангай аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2021 оны 7 дугаар   сард Өвөрхангай аймгийн Орхон- Бат-Өлзий, Улаанцутгалан, Хархорин, Онги- Арвайхээр, Уянга, Өлт- Уянга, Бөөрөлжүүт- Уянга, Хөгшин- ХархоринТаац- Нарийнтээл, Зэгэстэй- Өлзийт, Сангийн далай- Өлзийт хяналт-шинжилгээний цэгээс нийт 11 усны сорьц,голууд 7-р сард нэлээд их хэмжээгээр үерлэж Онги- Арвайхээр харуул орчим 7-р сарын 5 нд,Орхон –Хархорин 7-р сарын 2,5,21-ны өдрүүдэд, Орхон –Батөлзий 7-р сарын 18-нд, Хөгшин–Хархорин 7-р сарын 2,5,21-ны өдрүүдэд, Онги-Уянга 7-р сарын 4,21 нд Таац-Нарийнтээл 7-р сарын 4 нд нийтдээ 11 удаагийн үерийн дээжинд  усны химийн найрлага, чанарын 20 гаруй үзүүлэлтийг тодорхойллоо.

2021оны 7 дугаар сард хийсэн Өвөрхангай аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586-98 усны чанарын стандартай харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.  

Тайлбар: БХХ₅-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүдийг тодруулав.

Орхон гол, Орхон голын Бат-Өлзий, Улаанцутгалан, Хархорин хяналт-шинжилгээний 3 цэгээс усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 116-158 мг/л-т хэлбэлзэж, хүчилтөрөгчийн горим хэвийн байсан ба бороо их орж гол 7-р сарын 02,05,21-ний өдрүүдэд үерлэж нэмэлт 6-н удаагийн сорьц авч үертэй үед аммони агууламж 1,6-8,5 дахин их, нитритийн агууламж 7-р сарын 5 нд 6.2  дахин их, давсан, перминганатын исэлдэх чанар 1.2 дахин их давсан бохирдолтой байлаа. 

Онги гол, Онги голын Арвайхээр, Уянга хяналт-шинжилгээний 2 цэгээс тус тус 1 удаа,үертэй үеийн 2 удаагийн нийт 4 усны сорьц , Онги-Уянга 7-р сарын 04, Онги- Арвайхээр харуул орчим 7-р сарын05 -ны өдрүүдэд үерлэж нэмэлт 2- удаагийн нийт 4-н сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 102-210 мг/л-т хэлбэлзэж, хүчилтөрөгчийн горим хэвийн байсан байна. Гол үертэй үед аммони агууламж 5,5-6,6 дахин их, нитритийн агууламж 1.3-7.7 дахин их давсан бохирдолтой байлаа. 

Хөгшин гол, Хөгшин голын Хархорин хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц үертэй үеийн 2 удаагийн нийт 3 усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт нилээд их, 778.1 мг/л байсан ба перминганатын исэлдэх чанар 1,6-3.3 дахин,аммони агууламж 1.9-26.2 дахин нитритийн агууламж 2,6-7.3 дахин их давсан бохирдолтой байлаа. 

Таац гол, Таацын голын Нарийн-тээл хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц үертэй үеийн 1 удаагийн нийт 2 усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт нилээд их, 344,1 мг/л байсан ба перминганатын исэлдэх чанар 1,8 дахин,аммони агууламж 2,4 дахин нитритийн агууламж 2,6 дахин их давсан бохирдолтой байлаа. 

Өлт гол, Өлт голын Уянга хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 393,9 мг/л буюу их, голын ус органик бодис болон эрдэс азотын бохирдолгүй, цэвэр байлаа.

Бөөрөлжүүт гол, Бөөрөлжүүт голын Уянга хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 93,7 мг/л байсан ба голын ус органик бодис болон эрдэс азотын бохирдолгүй, цэвэр байлаа.

Зэгэстэй гол, Зэгэстэй голын Өлзийт хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 1477,7 мг/л буюу маш их, перминганатын исэлдэх чанар 2,2 дахин их,бусад үзүүлэлтүүд нь хэвийн байлаа.

Сангийн далай нуур, Сангийн далай нуурын Өлзийт хяналт шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд нуурын усны эрдэсжилт 1497,9 мг/л буюу маш их голын усан дахь перминганатын исэлдэх чанар 1,7 дахин давсан ба бусад үзүүлэлтүүд нь хэвийн байлаа.

Дүгнэлт. Өвөрхангай аймгийн гадаргын усны хяналт-шинжилгээний 2021 оны 7 дугаар сарын хяналт-шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голууд нэлээд үертэй голын хүчилтөрөгчийн горим хэвийн байсан ба бороо их орж гол 7-р сарын 02,05,21-ний өдрүүдэд үерлэж үертэй үед аммони агууламж 1,6-8,5 дахин их, нитритийн агууламж 7-р сарын 5 нд 6.2  дахин их, давсан, перминганатын исэлдэх чанар 1.2 дахин их давсан бохирдолтой байлаа. 

ӨВӨРХАНГАЙ АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АЛБАНЫ БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ